Θερμοπληξία: τι είναι, συμπτώματα & πώς αντιμετωπίζεται

Τι είναι η θερμοπληξία;

Ως θερμοπληξία χαρακτηρίζεται η υπερθέρμανση του σώματος (υπερθερμία) σε μεγάλο και επικίνδυνο βαθμό, με τη θερμοκρασία του σώματος συχνά να ξεπερνά τους 40°C, ενώ παράλληλα παρατηρείται δυσλειτουργία στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. (1)

Πρόκειται για μια βαριά και κλινικά επείγουσα κατάσταση και ανήκει στην κατηγορία των θερμικών κακώσεων κατά το Advanced Trauma Life Support (ATLS).

Ποιες μορφές υπάρχουν;

H θερμοπληξία διαχωρίζεται σε 2 κλινικές μορφές [1]:

1. την κλασική θερμοπληξία και
2. τη θερμοπληξία λόγω άσκησης

Κλασική θερμοπληξία: το κύριο αίτιο εκδήλωσής της είναι η έκθεση σε ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες και πλήττει συνήθως άτομα που δεν έχουν τους κατάλληλους θερμορυθμιστικούς μηχανισμούς (για παράδειγμα ηλικιωμένους, μικρά παιδιά, άτομα με καρδιαγγειακά προβλήματα).

Θερμοπληξία λόγω άσκησης: πλήττονται συνήθως νεαρά άτομα και άτομα που αθλούνται σε εξωτερικούς χώρους και κάτω από ακραία υψηλές περιβαλλοντικές θερμοκρασίες και υψηλό ποσοστό ατμοσφαιρικής υγρασίας. Επειδή τα άτομα αυτά είναι συνήθως υγιή, συχνά τα πρώτα σημάδια παραβλέπονται.

Συμπτώματα 

Τα συνηθέστερα συμπτώματα που παρατηρούνται όταν κάποιος παθαίνει θερμοπληξία είναι:[2,3]

1. Υψηλή θερμοκρασία σώματος: Η αυξημένη θερμοκρασία σώματος είναι το κύριο χαρακτηριστικό της θερμοπληξίας.
2. Αλλαγές στη συμπεριφορά: συχνά παρατηρείται σύγχυση, παραλήρημα, αποπροσανατολισμός
3. Νευρολογικές διαταραχές: Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν ευερεθιστότητα, παραισθήσεις, επιληπτικές κρίσεις (ιδιαίτερα στα παιδιά), ακόμα και κώμα.
4. Μεταβολές στην εφίδρωση: Σε κατάσταση θερμοπληξίας το δέρμα μετατρέπεται σε ζεστό και ξηρό και συνήθως έχουμε απουσία εφίδρωσης.
5. Ναυτία: Αίσθημα αδιαθεσίας ή ανάγκη προς έμετο.
6. Πονοκέφαλος: Ένας σφύζων πονοκέφαλος που εντοπίζεται κυρίως στο μέτωπο ή σε ολόκληρο το κρανίο.
7. Μεταβολή του χρώματος της επιδερμίδας: Το δέρμα μετατρέπεται σε κόκκινο, καθώς το σώμα γίνεται πιο ζεστό. Ωστόσο, είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί σε μαυρισμένη επιδερμίδα.
8. Γρήγορη αναπνοή: Η αναπνοή μπορεί να γίνει πιο γρήγορη και πιο ρηχή.
9. Αυξημένος καρδιακός ρυθμός: Καθώς το σώμα προσπαθεί να κρυώσει, η καρδιά υφίσταται αυξανόμενη πίεση, προκαλώντας αύξηση του καρδιακού παλμού.
10. Κράμπες: σε χέρια, πόδια και στομάχι, παράλληλα με μυϊκή αδυναμία.

Πόσο διαρκεί;

Η αρχική ανάκαμψη στο νοσοκομείο μπορεί να διαρκέσει 1-2 ημέρες ή και περισσότερο αν έχει υποστεί βλάβη κάποιο όργανο. Ωστόσο, για να ανακάμψει πλήρως ο οργανισμός μπορεί να περάσουν 2 μήνες έως και 1 χρόνος.

Επιπλέον, ανάλογα με το διάστημα που η θερμοκρασία του σώματος παραμένει υψηλή, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες επιπλοκές. Μάλιστα, αν αυτή δεν μειωθεί γρήγορα μπορεί να προκύψει διόγκωση και βλάβη οργάνων. Γι’ αυτό πολλοί ειδικοί συνιστούν τακτικούς ελέγχους σε νεφρά και συκώτι την περίοδο που ακολουθεί.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Αν υποψιάζεστε ότι κάποιος έπαθε θερμοπληξία, καλέστε άμεσα το 166 ή μεταβείτε στο κοντινότερο νοσοκομείο. Καθώς περιμένετε για ιατρική βοήθεια ξεκινήστε τις πρώτες βοήθειες:

Πρώτες βοήθειες

1. Μεταφέρετε το άτομο σε δροσερό, σκιερό μέρος ή σε αίθουσα που κλιματίζεται.
2. Αφαιρέστε τα περιττά ρούχα και κάντε του αέρα.
3. Εφαρμόστε δροσερές κομπρέσες στις μασχάλες, το σβέρκο, τη βουβωνική χώρα και την πλάτη, καθώς είναι περιοχές με πολλά αιμοφόρα αγγεία και η ψύξη τους θα βοηθήσει σε πιο γρήγορη πτώση της θερμοκρασίας του σώματος. Μπορείτε να δοκιμάσετε και με μερικά παγάκια ή παγοκύστη τυλιγμένα σε ύφασμα, ή ακόμα και σπρέι νερού.
4. Χορηγήστε νερό ή ηλεκτρολύτες γουλιά-γουλιά και όχι απότομα. Αποφύγετε τα αλκοολούχα και καφεϊνούχα ποτά, καθώς και τα αντιπυρετικά.
5. Βάλτε το άτομο σε θέση ανάνηψης, αν κάνει εμετό ή έχει λιποθυμήσει.

Μέτρα πρόληψης

Κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών ή έντονης άσκησης θυμηθείτε τις παρακάτω συμβουλές για να μειώσετε τον κίνδυνο θερμοπληξίας (4):

1. Μην αφήνετε ποτέ κάποιον μέσα στο αμάξι, μιας και η θερμοκρασία μπορεί να ανέβει κατά 7°C μέσα σε 10 λεπτά.
2. Καταναλώστε άφθονα υγρά. Με αυτόν τον τρόπο θα αντικαταστήσετε τα υγρά που χάνει το σώμα μέσω του ιδρώτα.
3. Φορέστε ελαφρά, ανοιχτόχρωμα ρούχα, προκειμένου να αποφύγετε την υπερθέρμανση του σώματος.
4. Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο τις μεσημβρινές ώρες (11.00 π.μ. – 4.00 μ.μ.), και ιδιαίτερα τις έντονες δραστηριότητες.
5. Φορέστε καπέλο και χρησιμοποιήστε αντηλιακό για να μειώσετε την πιθανότητα ηλιακού εγκαύματος και ηλίασης, καταστάσεις που επηρεάζουν τη θερμορύθμιση του οργανισμού.

Συμπέρασμα

Βλέπουμε λοιπόν πως σε περιόδους που οι θερμοκρασίες είναι υψηλές, χρειάζεται προσοχή για να αποφύγουμε τον κίνδυνο θερμοπληξίας. Ιδιαίτερη επαγρύπνηση απαιτείται σε ηλικιωμένους, μικρά παιδιά, άτομα με προβλήματα υγείας, αλλά και αθλητές και αθλούμενους.

Στο Vita4you.gr θα βρείτε μεγάλη ποικιλία σε ηλεκτρολύτες, παγοκύστες, σπρέι νερού κ.ά.

Πηγές

1. Abderrezak Bouchama, Bisher Abuyassin, Cynthia Lehe, Orlando Laitano, Ollie Jay, Francis G. O’Connor & Lisa R. Leon (2022), Classic and exertional heatstroke https://www.nature.com/articles/s41572-021-00334-6
2. Harvard Health Publishing (2023), Heat stroke (hyperthermia) https://www.health.harvard.edu/a_to_z/heat-stroke-hyperthermia-a-to-z
3. Rick Ansorge (2021), Heat stroke: symptoms and treatment https://www.webmd.com/a-to-z-guides/heat-stroke-symptoms-and-treatment
4. Tim Newman (2017), Everything you need to know about heatstroke https://www.medicalnewstoday.com/articles/266551#prevention

ΠΗΓΗ: vita4you.gr