Ο όρος κατάθλιψη είναι μια κοινή και μη παθολογική συναισθηματική εμπειρία και υπάρχουν κάποια συμπτώματα για να την διακρίνουμε. Σηματοδοτεί όμως και μια συγκεκριμένη βιοψυχολογική διαταραχή.
Τα δύο αυτά δεν είναι το ίδιο. Η κατάθλιψη είναι ένα σύνδρομο, με ένα συνδυασμό συγκεκριμένων σημείων, συμπτωμάτων και χαρακτηριστικών.
Γράφει η Γεωργία Τσίρου, Απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής Αθηνών
Πρόκειται για μια υποτροπιάζουσα διαταραχή, που εμφανίζεται στο 10%-20% του πληθυσμού παγκοσμίως. Η κατάθλιψη παρεμποδίζει τον εργασιακό και οικογενειακό βίο και έχει ποσοστό θνησιμότητας 15%.
Αιτίες κατάθλιψης
Ο ισχυρότερος αιτιολογικός παράγοντας είναι η κληρονομικότητα. Αυξημένος κίνδυνος μπορεί να αναπτυχθεί και σε περιπτώσεις ψυχικού τραύματος στις αρχές της ζωής, καθώς και σε υπερβολικές αντιδράσεις του οργανισμού στο στρες.
Επιπλέον σωματικά νοσήματα ή επεμβάσεις μπορεί να προκαλέσουν δευτεροπαθώς κατάθλιψη, κυρίως ο υποθυρεοειδισμός, αλλά και φάρμακα, όπως τα αντιυπερτασικά.
Διάφορες ουσίες μπορούν δευτεροπαθώς να προκαλέσουν κατάθλιψη, με σημαντικότερες το αλκοόλ, την κοκαΐνη και τα διεγερτικά.
Συμπτώματα και κλινική εικόνα
Αν και η κλινικά εμφανής κατάθλιψη εμφανίζεται τυπικά κατά την 3η ή την 4η δεκαετία της ζωής, μπορεί να πρωτοεμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.
Η κλινική εικόνα ποικίλλει από άτομο σε άτομο αλλά και στις διάφορες φάσεις της ζωής, όμως τα βαρύτερα χαρακτηριστικά υπάρχουν πάντα σε κάθε επεισόδιο. Πιο συγκεκριμένα τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι:
- Καταθλιπτική διάθεση
- Ανηδονία (απαραίτητο), δηλαδή καμία ευχαρίστηση
- Αυξημένη ή μειωμένη όρεξη για φαγητό
- Αυξημένος ή μειωμένος ύπνος
- Επιβράδυνση της σωματικής δραστηριότητας
- Κόπωση
- Υπερβολική αυτοκριτική
- Αίσθημα αναξιότητας ή αυτοκριτικής
- Μειωμένη λίμπιντο
- Βραδυψυχισμός
- Διαταραχές μνήμης
- Ελλειμματική προσοχή
- Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας
Για τη διάγνωση της κάτάθλιψης απαιτούνται ταυτόχρονα 5 από τα παραπάνω για 2 εβδομάδες. Η καταθλιπτική διάθεση δεν είναι πάντοτε το πιο έντονο σύμπτωμα, ενώ μπορεί και να απουσιάζει τελείως.
Συχνά τα πρώτα σύμπτωματα που δείχνουν οτι κάποιος μπορεί να πάσχει απο κατάθλιψη είναι η αυπνία, η νευρικότητα ή οι διαταραχές μνήμης.
Αντιμετώπιση κατάθλιψης
Η σημαντικότερη αρχή για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης είναι να τη θεωρήσουμε ως μία δια βίου διαταραχή που υποτροπιάζει σε ποσοστό τουλάχιστον 50% μετά το πρώτο επεισόδιο.
Η δεύτερη σε σημασία αρχή είναι ότι αν και όλα τα αντικαταθλιπτικά έχουν παρόμοια ποσοστά αποτελεσματικότητας, διαφέρουν σημαντικά σε ό,τι αφορά την ανταπόκριση και την ανοχή. Πολλοί ασθενείς δοκιμάζουν περισσότερα από ένα αντικαταθλιπτικά πριν βρουν αυτό που τους πιάνει.
Η ψυχοθεραπεία είναι εξίσου σημαντική με τα φάρμακα στην ήπια έως μέτρια κατάθλιψη, όχι όμως στη σοβαρή. Ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακοθεραπείας παρέχει την καλύτερη κάλυψη.
Ένα ακόμα σημαντικό σημείο που θα πρέπει να προσέξουμε, το οποίο συμβάλλει στην αντιμετώπισή της, είναι η εύρεση και η ενασχόληση με δραστηριότητες που γεμίζουν συναισθηματικά τον ασθενή.
Για παράδειγμα, η γυμναστική, ακόμα και το περπάτημα οδηγεί στην παραγωγή ενδορφινών και σεροτονίνης που είναι οι κύριοι νευροδιαβιβαστές της χαράς και της ευχαρίστησης.
Επομένως η καθημερινή άσκηση και οι εκτός σπιτιού δραστηριότητες μπορούν να συνδράμουν θετικά.
Η πιθανότητα κατάθλιψης δεν θα πρέπει να διερευνάται μόνο σε ασθενείς που εμφανίζουν τα συμπτώματα ή καταθλιπτική διάθεση, αλλά και σε εκείνους που παραπονιούνται κυρίως για αυπνία, άγχος, μειωμένη ενέργεια, χρόνια άλγη ή αλλαγές στις γνωστικές λειτουργίες.
Γεωργία Τσίρου, Απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής Αθηνών
Πηγές:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12685676/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12634292/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31760505/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26829431/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24947875/
ΠΗΓΗ: fmh.gr
