Η μάχη στο Βαλτέτσι (13 Μαΐου 1821) υπήρξε μεγάλη αποτυχία για τον Τούρκο διοικητή της Τρίπολης, κεχαγιά (=αντιπρόσωπος αξιωματικού) Μουσταφάμπεη. Έπρεπε με κάποιο τρόπο να αναπτερώσει το ηθικό των πολεμιστών του και να προκαλέσει πλήγμα στους Έλληνες τόσο μεγάλο ώστε να αφήσουν την προσπάθεια κατάληψής της Τρίπολης.
Πάνω στην απελπισία του τού ήρθε μία ιδέα: να διαλύσει το ελληνικό στρατόπεδο των Βερβένων! Ήταν πραγματικά μία πολύ καλή ιδέα γιατί στο στρατόπεδο εκείνο υπήρχαν 2.500 αγωνιστές και η καταστροφή του θα ήταν πολύ σημαντική.
Έτσι τις πρωινές ώρες της 18ης Μαΐου του 1821 ο Μουσταφάμπεης ξεκίνησε από τη Τρίπολη με 6.000 Τούρκους στρατιώτες. Μέσα στην ομίχλη, που συχνά δημιουργείται στο οροπέδιο της Τριπόλεως, έφτασε στο χωριό «Ρίζες». Από εκεί χώρισε το στρατό του σε τρία τμήματα. Το ένα το διηγήθηκε ο ίδιος με κατεύθυνση τα Δολιανά (χωριό μίας ώρας μακριά από τα Βέρβενα). Το δεύτερο ακολούθησε νοτιοδυτικά των Δολιανών και το άλλο πήγε κατά το Δραγούνι.
Στο Δραγούνι βρισκόταν ο Γιώργης Διγενής με 17 παλικάρια. Αν και είχε πολύ λιγότερους μπροστά στις χιλιάδες του Μουσταφάμπεης αποφάσισε να μείνει και να πολεμήσει μέχρι να πεθάνει. Άλλωστε δεν υπήρχε οδός διαφυγής. Οι Τούρκοι εξουδετέρωσαν εύκολα τους Έλληνες και προχώρησαν στα Δολιανά…
Στα Δολιανά έτυχε να βρίσκεται ο Νικηταράς (Νικήτας Σταματελόπουλος) με 150 πολεμιστές. Τον είχε στείλει ο θείος του ο Κολοκοτρώνης να πάει στην πολιορκία του Ναυπλίου και έκανε μια στάση εκεί. Καθώς έφευγε ζήτησε από τους κατοίκους να του δώσουν μερικά βαρέλια κρασί για το δρόμο. Εκείνοι όμως αρνήθηκαν σκληρά κι έτσι έφυγε για το Ναύπλιο. Όταν βγήκε έξω από το χωριό άκουσε τις φωνές των ταραγμένων κατοίκων:
-Έρχονται Τούρκοι! Γυρίστε πίσω!
Ο αδελφός του Νικηταρά, ο Νικόλας, του είπε να μην γυρίσουν γιατί δεν τους είχαν δώσει αυτά που τους ζήτησαν.
-Εγώ ορκίστηκα, αδελφέ μου, να πολεμώ τους Τούρκους όπου τους βρίσκω. Θα φύγω τώρα που μάλιστα οι συμπατριώτες μας κινδυνεύουν από αυτούς; απάντησε το 38χρονο παλικάρι.
Έτρεξε γρήγορα με τους εκατόν πενήντα πολεμιστές του πίσω στα Δολιανά. Εκεί βρήκε 58 Καρυτινούς και κάποιους ακόμα πολεμιστές. Συνολικά 300 Έλληνες πολεμιστές βρισκόντουσαν στα Δολιανά και έπρεπε να τα αντιμετωπίσουν έναν εχθρό εικοσαπλάσιο σε δύναμη…
Ο Νικηταράς για να μπερδέψει τους εχθρούς του έστειλε στο σπίτι του χωριάτη Καραμήτρου τον σημαιοφόρο του τον Θανάση Τσότσολα-Μανιάτη και ο ίδιος με μερικούς συντρόφους του οχυρώθηκε στο σπίτι ενός άλλου, του Χριστοφίλη. Αυτό έδωσε την εντύπωση στους εχθρούς πως ο αρχηγός των Ελλήνων βρισκόταν στο σπίτι του Καραμήτρου (ενώ ήταν στου Χριστοφίλη) και επικέντρωσαν στην επίθεσή τους εκεί. Τα άλλα παλικάρια του Νικηταρά οχυρώθηκαν σε 11 γερά σπίτια. Σύντομα ο Μουσταφάμπεης έφτασε και το ένα τρίτο του στρατού του επιτέθηκε στα Δολιανά.
Οι Έλληνες «υποδέχτηκαν» με ομοβροντία τους Τούρκους. Τα βόλια τους έφευγαν από τα παράθυρα των σπιτιών σφυρίζοντας στον αέρα και τους χτυπούσαν. Εκείνοι τρέχανε ευθεία προς το σπίτι του Καραμήτρου. Μέχρι να καταλάβουν το μοιραίο τους λάθος είχε περάσει πολύ ώρα…
Κάθε τόσο ακουγόταν η βροντή από το κανόνι που είχαν φέρει οι Τούρκοι. Σε κάθε του κανονιά άνοιγε μία μεγάλη τρύπα στους τοίχους των σπιτιών. Ο Νικηταράς κάνει σαν λιοντάρι μέσα σε σιδερένιο κλουβί. Τον προβληματίζει το τούρκικο κανόνι που με κάποιο τρόπο πρέπει να το σταματήσει. Την λύση τη βρίσκει σε έναν αγωνιστή, τον Βαρβιτσιώτη, που με το καριοφίλι του στοχεύει και σκοτώνει τον Τούρκο πυροβολητή! Προφανώς δεν υπάρχει αντικαταστάτης του και το κανόνι σταματά να ακούγεται!
Εν τω μεταξύ στα Βέρβενα, με το που άκουσαν τις τουφεκιές στα Δολιανά, οι 2.500 πολεμιστές υπό τους Βρεσθένη Θεοδωρητό, Αντώνη Μαυρομιχάλη, Αναγνώστη Κονδάκη, Π. Ζαφειρόπυλο και Παναγιώτη Γιατράκο έτρεξαν αμέσως να βοηθήσουν. Πριν όμως προλάβουν να βγουν από τα Βέρβενα βρήκαν στο δρόμο τους υπόλοιπους τέσσερις χιλιάδες Τούρκους με αποτέλεσμα να αρχίσει κι εκεί μάχη.
Ο Μουσταφάμπεης ανησυχεί. Δεν ξέρει ούτε πόση είναι η δύναμη των Ελλήνων ούτε πόσα εφόδια έχουν. Ξέρει μόνο ότι ο αρχηγός τους είναι ο Νικηταράς. Και αυτό αρκεί για να τον κάνει να φοβάται!
Πάνω στο άγχος του τού έρχεται πάλι μια δαιμόνια ιδέα: να εφαρμόσει το «Κόλπο με τα Μπαϊράκια (=σημαίες)». Έστειλε σε έναν λόφο δύο Αλβανούς σημαιοφόρους του και εκείνοι ύψωσαν τις σημαίες τους. Αυτό έδωσε εντύπωση στους Τούρκους που ήταν στα Δολιανά πως οι Έλληνες στα Βέρβενα είχαν νικηθεί και στους Τούρκους στα Βέρβενα το αντίθετο. Έτσι οι Τούρκοι και στις δύο μεριές πήραν κουράγιο και επιτέθηκαν με μεγαλύτερο φανατισμό στους Έλληνες. Και η κατάσταση για αυτούς έγινε τραγική…
Ευτυχώς δυο Μανιάτες ανέβηκαν στο λόφο και έσφαξαν τους σημαιοφόρους! Ύστερα έσπασαν τις τούρκικες σημαίες και ύψωσαν τις Ελληνικές. Και τότε ήρθαν τα πάνω-κάτω! Οι Τούρκοι δειλιάζουν και οι Έλληνες παίρνουν κουράγιο!
Και σαν να μην έφτανε αυτό ο Νικηταράς κάνει μία πετυχημένη έφοδο. Τα 300 παλικάρια ξεχύθηκαν από τα 13 σπίτια και έπεσαν πάνω στους Τούρκους. Ο Νικηταράς πέφτει μέσα σε όλα. Το σπαθί του δεν γνωρίζει οίκτο… Οι άντρες του τον ακολουθούν μα πώς να τον προφτάσουν! Ο άνθρωπος έχει φτερά στα πόδια του! Οι Τούρκοι που βρίσκονται στο διάβα του δεν γλιτώνουν… Η φουστανέλα του μέσα σε λίγα λεπτά έχει κοκκινίσει από τα αίματα… Πάνω από πενήντα Τούρκους σκότωσε στην αράδα…
Ο Μουσταφάμπεης κινδυνεύει και διατάζει υποχώρηση. Κι αρχίζει τότε μία δυνατή βροχή που δυσκολεύει τους Τούρκους στον δρόμο του γυρισμού…
Διακόσιοι σαράντα Τούρκοι έπεσαν στο πεδίο της μάχης, που είχε κρατήσει 11 ώρες. Ο Νικηταράς από εκείνη την ημέρα έγινε ο θρύλος της Πελοποννήσου. Τα παλικάρια του άρχισαν να τον φωνάζουν Τουρκοφάγο. Έτσι έμεινε γνωστός στην ιστορία ως Νικηταράς ο Τουρκοφάγος.
Ο Παναγιώτης Κάλλας ή Τσοπανάκος έγραψε αυτό το τετράστιχο:
Του Λεωνίδα το σπαθί,
Νικηταράς θα το φορεί!
Κι όποιος το δει λαβώνει,
Τούρκος δεν ζυγώνει!
Ύστερα από το δεύτερο στραπάτσο του Μουσταφάμπεη στα Δολιανά άρχισε η πολιορκία της Τριπολιτσάς. Ο Κολοκοτρώνης έστειλε μία επιστολή στον Μουσταφάμπεη. Τον απειλούσε πως θα καταλάβει την Τρίπολη οπωσδήποτε. Τέλειωνε με την εξής φράση:
«Καλή αντάμωση στο σαράγι σου μέσα»
Οι εικόνες περιέχονται στα βιβλία των Εκδόσεων Στρατίκη
